လြန္ခဲ့တဲ့ တလေက်ာ္က ျဖစ္ပါတယ္။
ျမန္မာျပည္က မိတ္ေဆြ တေယာက္ရဲ့ အစပ်ိဳးေပးမႈေၾကာင့္ ျပည္ပေရာက္ ျမန္မာေတြရဲ့ အေတြ႔အႀကဳံေတြကုိ ေ၀မွ်ၾကတဲ့ `ႏိုင္ငံျခားသြားမယ္ဆုိရင္´ ဆုိတဲ့ ပုိ႔စ္ေလးကို တင္ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ ျမန္မာျပည္က အဲဒီ မိတ္ေဆြေလးရဲ့ ေမးခြန္း ၈ ခုကို က်ေနာ္နဲ႔ လက္လွမ္းမီရာ ျပည္ပေရာက္ မိတ္ေဆြေတြကို လိုက္လံ ဖိတ္ၾကားရင္းနဲ႔ အဲဒီပို႔စ္ကို ပုံေဖာ္ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။
ဒီေန႔ေတာ့ က်ေနာ့္ဆီကို စာတေစာင္ ေရာက္လာပါတယ္။ က်ေနာ့္ဘေလာ့ဂ္ကို လာဖတ္မိတဲ့ မမာလာ ဆိုတဲ့ ျပည္ပေရာက္ ျမန္မာအမ်ိဳးသမီး တဦးဆီကပါ။ မမာလာက `ႏိုင္ငံျခားသြားမယ္ ဆိုရင္´ ပို႔စ္ကို ဖတ္မိဟန္ တူၿပီးေတာ့ သူကလည္း သူ႔အေတြ႔အႀကဳံေပၚမွာ အေျခခံတဲ့ အႀကံျပဳေဆြးေႏြးခ်က္ကို က်ေနာ့္ဆီ ေပးပုိ႔လာတာေၾကာင့္ သူ႔ရဲ့စာကို ျပန္လည္ စာ႐ိုက္ၿပီးေတာ့ တင္ျပလုိက္ပါတယ္။ သူ႔ရဲ့ အေတြ႔အႀကဳံေတြဟာ သူေရာက္ခဲ့ဖူးတဲ့ ေနရာေဒသေတြမွာ ေနထုိင္ခဲ့ဖူး၊ ေနထုိင္ေနဆဲ တျခားေသာ ျမန္မာေတြနဲ႔ ကြာျခားေကာင္း ကြာျခားႏိုင္တာ တခ်ိဳ႔ ရိွႏိုင္ေပမယ့္ ႏိုင္ငံျခားထြက္လုိသူ ေရႊျပည္ႀကီးက ျမန္မာေတြအနက္ တေယာက္ေယာက္က ဖတ္မိလို႔ မွတ္သားစရာ အခ်က္အလက္ အနည္းငယ္မွ် ရသြားရင္ပဲ အက်ိဳး တစုံတရာ ရိွလိမ့္မယ္လို႔ ယူဆတာေၾကာင့္ Scan ဖတ္ၿပီး ေပးပို႔လာတဲ့ လက္ေရးမူေတြကုိ က်ေနာ္ စာျပန္႐ုိက္ၿပီး တင္ျပတာပါ။ အဲဒီ စာမူထဲက အာေဘာ္ေတြ အားလုံးဟာ မမာလာရဲ့ အေတြ႔အႀကဳံ အာေဘာ္မ်ားသာ ျဖစ္ေၾကာင္းပါ…။
တကယ္ေတာ့ ဒီေန႔ တင္ဆက္မယ့္ ပို႔စ္ဟာ က်ေနာ့္ ဘေလာ့ဂ္ရဲ့ ပို႔စ္(၃၀၀)ေျမာက္ပါ။ ပထမေတာ့ ၃၀၀ျပည့္မွသည္ ေရွ႕ဆက္လုိ႔ဘာေတြ ဘယ္လိုေရးမယ္၊ ဘယ္လိုေရွ႕ဆက္မယ္ ဘာညာ သာရကာေလးမ်ား ေရးမလား စိတ္ကူးခဲ့ပါေသးတယ္။ ဒါေပမယ့္ အခုလို တင္ဆက္လုိက္တာက ပို အက်ိဳးရိွမယ္လို႔ ထင္ျမင္ယူဆတာေၾကာင့္….။ ကဲ… မမာလာရဲ့ စာကို ဖတ္ၾကည့္ၾကပါစို႔…။
ဦးကလိုေစးထူး…
အင္မတန္ ရွည္လ်ားတဲ့ အေျဖစာရြက္မုိ႔ ျဖတ္ညွပ္ၿပီးမွ ထည့္ခ်င္လဲထည့္ပါ။ မထည့္ခ်င္လဲ ေနပါ။ ေမးခြန္းေတြ ေတြ႔လို႔ ကၽြန္မအေတြ႔အႀကဳံနဲ႔ လက္လွမ္းမွီသေလာက္ ေျဖရင္း မေမွ်ာ္လင့္ဘဲ ရွည္သြားတာပါ။ ကၽြန္မရဲ့ ရည္ရြယ္ရင္းကေတာ့ ႏိုင္ငံျခားသြားမဲ့လူေတြ ႀကိဳသိေစခ်င္တာ၊ ႀကိဳျပင္ဆင္ ထားေစခ်င္တာပါပဲ။
ကၽြန္မ ဂ်ပန္မွာ (၇)ႏွစ္၊ အေမရိကားမွာ (၇)ႏွစ္ ရိွပါၿပီ။ ကေနဒါမွာ ၂ လနီးပါး ေနဖူးပါတယ္။ Singapore ကို ၂ ေခါက္ ေရာက္ဖူးပါတယ္။ ဒီအေတြ႔အႀကဳံေတြနဲ႔ ကၽြန္မ ေရးျပခဲ့တာပါ။
ဦးကလိုေစးထူးရဲ့ Blog ကို ဖတ္ျဖစ္တာ ၂ ပတ္ေလာက္ပဲ ရိွပါေသးတယ္။ ဗမာလို မဖတ္ရတာ ၾကာေတာ့ ဖတ္ရင္း ဖတ္လို႔ေကာင္းတာရယ္၊ ဘာ font နဲ႔ တင္လဲေတာ့ မသိဘူး၊ ျမန္မာ font လုံး၀ မရိွတဲ့ Computer က Web ဖြင့္ရင္ ဖတ္လုိ႔ရတာရယ္မို႔ မၾကာခဏ ဖတ္ျဖစ္ပါတယ္။ အမွန္ကေတာ့ ျမန္မာျပည္ရဲ့ သတင္းအမွန္ေတြကို ဒီလို Blog ေတြမွာ ရွာရင္း ဒီ Web ကို ေတြ႔ခဲ့တာပါ။
ဒီေဆာင္းပါးေလးနဲ႔ ပါ၀င္ေဆြးေႏြးခြင့္ရတာ ေက်းဇူးတင္ပါတယ္။
ျမန္မာ Font က အိမ္က Computer မွာ ရိွေပမဲ့ Speed ေႏွးလို႔ သိပ္လဲ မသုံးျဖစ္ပါဘူး။ အိမ္အလုပ္ အရမ္းမ်ားတာလဲ ပါပါတယ္။ ႐ုံးက Computer က Admin Password နဲ႔မွ Font ကို Install လုပ္ရတာမို႔ ေပးမလုပ္ပါဘူး။ အိမ္မွာ High Speed internet တပ္ၿပီးတဲ့အထိ၊ အိမ္အလုပ္ ရွဳပ္တာေတြ ရွင္းတဲ့အထိ ေစာင့္ရတာမို႔ အခုလို Scan ပဲ ကူးပုိ႔ရတာ ေတာင္းပန္ပါတယ္။
မာလာ
ႏိုင္ငံျခားသြားမယ္ ဆုိရင္…
၁။ ႏိုင္ငံျခားသြားတဲ့ လူတိုင္းမွာ အဆင္ေျပဖို႔ ရာခုိင္ႏႈန္းအား အၾကမ္းဖ်င္း ေအာင္ျမင္ဖို႔ ၅၀%နဲ႔ ရွဳံးဖုိ႔ ၅၀%ပဲ ရိွပါတယ္။ ကုိယ္သြားမဲ့ အေနအထားေပၚ မူတည္ၿပီး ေအာင္ျမင္မႈ ရာခိုင္ႏႈန္းက ပိုမ်ားလာမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဥပမာ၊ မေလးရွား၊ အင္ဒိုနီးရွားကို အလုပ္သြားလုပ္ဖို႔ ပြဲစားနဲ႔ လုပ္တယ္ ဆုိရင္ေတာ့ ပြဲစားအေပၚ ယုံၾကည္စိတ္ခ်ရမႈ အေပၚ မူတည္ပါတယ္။ တကယ္စစ္မွန္ၿပီး အေရာက္ပို႔တဲ့ ပြဲစားေပမဲ့ အလုပ္ကရၿပီး လခကို အျပည့္ရမရ စာတာေတြကလဲ ရိွေနပါေသးတယ္။ လိမ္ညာတဲ့ ပြဲစားဆုိရင္ေတာ့ အဆင္ေျပဖို႔ ရာခုိင္ႏႈန္းက နည္းပါတယ္။ လိမ္တဲ့ပြဲစားနဲ႔ ေတြ႔ၿပီး ဟိုေရာက္မွ ကူညီႏိုင္မဲ့သူ ေတြ႔ရင္ေတာ့ အဆင္ေျပႏိုင္ပါတယ္။
ဥပမာ ဂ်ပန္ကို အလုပ္သြားလုပ္ Overstay နဲ႔ ဆက္ေန ဆိုတာမ်ိဳးကေတာ့ ပြဲစားနဲ႔ လုပ္တာဆိုရင္ လူကေရာက္ေပမဲ့ အလုပ္ရဖုိ႔၊ ေနဖို႔စားဖုိ႔ ေနရာရဖို႔က အင္မတန္ ခက္ခဲပါတယ္။ ၅၀% ေအာင္ျမင္မွာပါ။ ကိုယ့္ရဲ့ ေဆြမ်ိဳး အခံရိွရင္ေတာ့ ေအာင္ျမင္မႈ ရာခိုင္ႏႈန္းက ပိုၿပီး မ်ားပါတယ္။
ေက်ာင္းသြားတက္တဲ့ လူေတြကေတာ့ (ကိုယ့္ေငြနဲ႔ Self-Supporting) နဲ႔ ဆိုရင္ေတာ့ နဂိုကမွ တတ္ႏိုင္ေတာ့ ေငြကို ေရလုိျဖဳန္းႏိုင္ရင္ မေအာင္ျမင္ဖို႔ ျပႆနာ မရိွပါဘူး။ ဒါေပမဲ့ ေက်ာင္းက လက္ခံပါတယ္၊ Scholarship က ေရာက္မွ ေလွ်ာက္ရမယ္၊ ဘာညာဆုိရင္ လူခံမရိွရင္ (ေနဖုိ႔စားဖို႔လူ) ဒုကၡ ေရာက္ႏိုင္ပါတယ္။ အစကတည္းက ေက်ာင္းက လက္ခံ၊ ေငြ ေထာက္ပ့ံမႈကလဲ ေသခ်ာၿပီဆုိရင္ေတာ့ ျပႆနာမရိွႏိုင္ပါဘူး။
Visit နဲ႔ သြားၿပီးမွ အလုပ္သြားမယ္ဆိုရင္ (Singapore ႏိုင္ငံကလြဲလို႔) တျခားႏိုင္ငံမွာ Work Permit အလုပ္ရဖို႔ ဆိုတာ အင္မတန္ ရွားပါတယ္။ ဒါေတာင္ Singapore ေတာင္မွ Visit နဲ႔ လာၿပီး အလုပ္ေလွ်ာက္တာ ရေသးရဲ့လား ေသေသခ်ာခ်ာ မသိပါ။ အေမရိကား၊ ဂ်ပန္ (တိုးတက္ေသာ ႏိုင္ငံ) ေတြမွာ ဗမာျပည္က အလုပ္ Experience နဲ႔ Work Permit ရဖို႔ မလြယ္ပါ။ အဲဒီႏိုင္ငံမွာ ေက်ာင္းၿပီးတာေတာင္မွ တေယာက္ေယာက္က ေျပာေပး၊ မိတ္ဆက္ သြင္းေပးမဲ့လူ မရိွရင္ အလုပ္ေကာင္း ရဖို႔ မလြယ္ပါ။
၂။ ေက်ာင္းအရင္ သြားတက္ရင္း အလုပ္ရွာ ဆိုတာမ်ိဳးကေတာ့ ေက်ာင္းတက္ႏိုင္ဖို႔ အရင္ ႀကိဳးစားရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ေက်ာင္းတက္ရင္း အလုပ္ကို မိတ္ဆက္ ေျပာေပးမဲ့လူ၊ ခင္မင္တဲ့လူ သိလာတယ္ ဆုိရင္ အဆင္ေျပႏိုင္ပါတယ္။ ကၽြန္မ ေတြ႔ဖူးတာကေတာ့ ဂ်ပန္မွာဆိုရင္ Language ေက်ာင္းတက္တဲ့ လူေတြက ေက်ာင္းတဖက္၊ ကိုယ္ ေနဖို႔စားဖို႔ တဖက္ အလုပ္လုပ္ (ေက်ာင္းသားမုိ႔ Par time အလုပ္က ရလြယ္ပါတယ္) ဒါေပမယ့္ ပင္ပန္းတဲ့ ဒဏ္မခံႏုိင္တာရယ္၊ အိမ္ကို ျပန္မပုိ႔ႏိုင္တာရယ္ေၾကာင့္ ေက်ာင္းထြက္ၿပီး Overstay အလုပ္လုပ္ရင္း ေနၾကတာ မ်ားပါတယ္။ University ေတြကို ေက်ာင္းတက္ဖုိ႔ လာတဲ့ လူေတြမွာေတာ့ Course မွာေတာ့ Professor ေတြက အေႏွးနဲ႔အျမန္ ေငြေထာက္ပ့ံမႈကို ရွာေဖြေပးေတာ့ ေန၊စားေလာက္႐ုံ ေက်ာင္းတက္လို႔ ေလာက္႐ုံ ရပါတယ္။ အိမ္ျပန္ပို႔ဖုိ႔ သိပ္မလြယ္ပါဘူး။ ျမန္မာဆိုရင္ေတာ့ Under Graduate ပဲျဖစ္ျဖစ္၊ Graduate ပဲျဖစ္ျဖစ္၊ Language ေက်ာင္းပဲ ျဖစ္ျဖစ္၊ Full time ေက်ာင္းတက္ရင္း ျမန္မာလူမ်ိဳးေတြကို ေပးတဲ့ ‘IMAI ZUMI’ Foundation Scholarship က ေနဖုိ႔စားဖုိ႔ ေလာက္႐ုံ (၂)ႏွစ္ ရပါလိမ့္မယ္။ ဒါေပမဲ့ အဲဒီ အဖြဲ႔အစည္းကုိ ဘာျပန္ လုပ္ေပးရသလဲ ဆုိတာေတာ့ မသိပါ။
America မွာ Scholarship နဲ႔ ေက်ာင္းတက္ႏိုင္ဖုိ႔က အင္မတန္ ရွားပါးပါတယ္။ တခ်ိဳ႔ Scholarship က ပုံမွန္ မဟုတ္ဘဲ တႏွစ္မွာ Term (၁) စီေလာက္ကို အလွည့္က် ေပးတာမ်ိဳးလဲ ရိွပါတယ္။ ဂ်ပန္ႏိုင္ငံက ေပးတဲ့ အစိုးရ Scholarship ကေတာ့ ေပးတဲ့ ႏိုင္ငံထဲမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံ မပါပါ။ Australia ႏိုင္ငံမွာလဲ ၁၉၉၅ ေနာက္ပိုင္းမွာ အစိုးရက ေပးတဲ့ Scholarship ျမန္မာျပည္ကို ပိတ္လိုက္ပါတယ္။ မရႏိုင္ေတာ့ပါ။ ေက်ာင္းက Foundation က Scholarship ကိုသာ ေလွ်ာက္ႏိုင္ပါတယ္။ ကၽြန္မ ျမင္ဖူးခဲ့သမွ်ထဲမွာ ေက်ာင္းသူ တေယာက္ အေမရိကားကို Scholarship နဲ႔ ျမန္မာျပည္မွာ ၁၀ တန္းေအာင္၊ GCE ဘာညာေျဖၿပီး ရေတာ့ ေရာက္လာပါတယ္။ ပ-ႏွစ္ကေတာ့ အဆင္ေျပၿပီး ဒု-ႏွစ္မွာ Scholarship မရေတာ့ပါ။ ေက်ာင္းေဆာင္မွာ ေနရတာ ျဖစ္ေတာ့ Part time အလုပ္၊ ဘာညာကလဲ ကားရိွမွ ဆိုေတာ့ အေတာ္ဒုကၡေရာက္ေနတာ ေတြ႔ခဲ့ရပါတယ္။ ရန္ကုန္လဲ မျပန္ခ်င္၊ ဒီမွာပဲ ဆက္ေနခ်င္ ဆိုေတာ့ လူေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားကေတာ့ ဒီက အေမရိကန္ ႏိုင္ငံသား ေယာက္်ားရွာယူလုိက္၊ ဆက္ေနၿပီး (၁-၂)ႏွစ္ေလာက္ ေက်ာင္းနားၿပီးမွ ျပန္တက္ အႀကံေပးၾကတာ ၾကားပါတယ္။ ဒါမွ မဟုတ္ရင္ ႏိုင္ငံေရး ခိုလႈံခြင့္ ‘Political Asylum’ အေနနဲ႔ Immigration ကုိ တင္လိုက္၊ ဆက္ေန (၁-၂)ႏွစ္ ေစာင့္ၿပီး ေက်ာင္းျပန္တက္ဖို႔ အႀကံေပးၾကနဲ႔ Scholar က အစကတည္းက ေရေရရာရာ မရိွဘဲ ေရာက္လာေတာ့ ဆုတ္လဲစူး၊ စားလဲ႐ူး ျဖစ္ေနတာကို အင္မတန္မွ သနားမိပါတယ္။ အေမရိကန္ ႏိုင္ငံသား (ျမန္မာပဲ ျဖစ္ျဖစ္) ယူရေအာင္ကလဲ ျဗဳန္းခနဲ ဘယ္သူ႔ကို ရွာယူရပါ့မလဲ ဆုိတဲ့ ျပႆနာနဲ႔ အဲဒီမွာ လူပြဲစား ေခၚတဲ့ ျမန္မာတခ်ိဳ႔က ေယာက္်ားရွာေပးမယ္။ ေဒၚလာ ၃ ေသာင္း ဆိုတဲ့ ပတ္၀န္းက်င္မွာ အသက္ ၂၀ စြန္းစ အဲဒီ ကေလးမေလး ဘယ္လို စခန္းသြားတယ္ ဆိုတာ မသိပါဘူး။
၃။ ႏိုင္ငံျခား သြားဖုိ႔ မိဘေတြက အိမ္ယာ၊ ကား၊ လက္၀တ္လက္စား ေပါင္ၿပီး သားသမီးကို မပို႔သင့္ပါဘူး။ ဥပမာ အိမ္ကို ခ်န္ထားၿပီး ကား၊ လက္၀တ္လက္စား ေရာင္းရင္ေတာ့ မေအာင္ျမင္လဲ ေနစရာေလးေတာ့ က်န္ခဲ့မွာပါ။ ဒါေပမဲ့ သြားရမွာက ဘယ္ပုံဘယ္နည္း ေသခ်ာ၊ မေသခ်ာတာေပၚလဲ အမ်ားႀကီး မူတည္ပါတယ္။
ရန္ကုန္မွာ သေဘၤာတက္တက္တာေတာင္ ပြဲခ အခု သိန္း(၂၀-၃၀) မက ျဖစ္ေနပါၿပီ။ အဲဒါ အေမလုပ္သူက သားကုိ အိမ္ေပါင္ၿပီး သေဘၤာတက္ရေအာင္ လုိက္လုပ္ေတာ့ သေဘၤာတက္ခြင့္ ရၿပီး တႏွစ္ ရပါတယ္။ ျပန္လာေတာ့ ပါတဲ့၊ ရတဲ့ေငြ တလေဒၚလာ (၃၀၀-၅၀၀)က အိမ္ေရြးဖို႔ မေလာက္တဲ့ အျပင္၊ ေနာက္တေခါက္ ထပ္တက္ဖို႔ ၁၀-၁၅ သိန္း ထပ္ကုန္မွာမို႔ သေဘၤာသားျဖစ္တာပဲ အဖတ္တင္ၿပီး အိမ္ဆုံးသြားတဲ့လူေတြ ေတြ႔ဖူးပါတယ္။ ဒါ ဥပမာ ေျပာတာပါ။
၄။ ႏိုင္ငံျခားမွာ ႀကဳံရမဲ့ ဒုကၡေတြကိုေတာ့ ေနာက္မွပဲ သီးသန္႔ ေရးပါမယ္။ ႏုိင္ငံျခား ထြက္တယ္ဆိုတာ အရည္အခ်င္း ရိွသူရဲ့ ထြက္ေပါက္ဆိုတာ Limit ရိွပါတယ္။ ဘယ္လို အရည္အခ်င္းလဲ ဆုိတာပါပဲ။
ျမန္မာလူမ်ိဳး ဆုိတာ ေမြးကတည္းက အိမ္မွာ မိသားစု၊ သူငယ္ခ်င္းနဲ႔ ဘ၀ေဖာ္အေပါင္းနဲ႔ ေနၾကတာ မ်ားပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ မိန္းကေလးေတြေပါ့။ ျမန္မာ ယဥ္ေက်းမႈကလဲ မိန္းကေလး အပ်ိဳဆုိရင္ အေဖာ္မပါဘဲ သြားရင္ မတင့္တယ္ဘူး ဆိုၿပီး အေဖာ္ပါမွ သြားတာ၊ လာတာမ်ိဳးက ႏိုင္ငံျခားမွာ ဆန္႔က်င္ဘက္ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီလူ အက်င့္ပါတဲ့လူဟာ ျဗဳန္းခနဲ ႏိုင္ငံျခားမွာ တေယာက္ထဲ ကိုယ့္ကိစၥကိုယ္လုပ္၊ ကိုယ္မကၽြမ္းက်င္တဲ့ ဘာသာနဲ႔ ေျပာဆုိ ဆက္ဆံ၊ မသိတဲ့ တစိမ္းနဲ႔ မသိတဲ့ System ကို ၀င္လႈပ္ရွားရေတာ့ အံမ၀င္ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒါကို အကင္းပါးပါးနဲ႔ လွ်င္ျမန္စြာ ေလ့လာၿပီး ကုိယ့္ကုိယ္ကုိ ျပဳျပင္ဖို႔ လုိပါတယ္။ Adaptation & Quick Learning ဆိုပါေတာ့။
ေနာက္တခုကေတာ့ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ ကိုယ့္ေျခေပၚ ကိုယ္ေထာက္ၿပီး နဖူးေတြ႔၊ ဒူးေတြ႔ လုပ္ကုိင္သြားလာ၊ ရွာေဖြၿပီ ဆိုေတာ့ ကိစၥတခုခု ျပႆနာျဖစ္လဲ စိတ္ဓာတ္မက်ဖုိ႔၊ စိတ္ဓာတ္ ခုိင္မာဖုိ႔ လိုပါတယ္။ (Strong Personality ေပါ့)။
ေနာက္၊ သူမ်ားကို အားမကိုးဖု႔ိ၊ သူမ်ား အားကုိးတတ္တဲ့ လူေတြ ႏိုင္ငံျခားမွာ ဒုကၡ ပိုေရာက္ပါတယ္။ ဘယ္သူကမွ သူမ်ားကို ၾကာရွည္ အားကုိးလို႔ မရႏိုင္ပါဘူး။ အားကုိးမိရင္ လူလိမ္၊ လူညာနဲ႔ ေခ်ာက္တြန္းတာ ပိုၿပီး ခံရဖြယ္ ရိွပါတယ္။ ျမန္မာ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားက အဆင္းဘီးတြန္းဖို႔နဲ႔၊ ေခ်ာက္တြန္းဖို႔၊ သူမ်ား ေကာင္းစားမွာ မနာလိုတဲ့ စိတ္ရိွသူ ရာခုိင္ႏႈန္း ပိုမ်ားပါတယ္။ Independent ျဖစ္ဖုိ႔ေပါ့။
ေနာက္တခုကေတာ့ ကုိယ္လုပ္ရင္ ေအာင္ျမင္ရမယ္လို႔ သာမန္ ယုံၾကည္ထားဖုိ႔ပါပဲ။ Self-Confident ေပါ့။ တခုခုကို သြားမယ္၊ လာမယ္၊ ၀ယ္မယ္၊ ျခမ္းမယ္၊ ကိုယ္ရဲရဲသာလုပ္၊ မွားလဲ ေငြနည္းနည္းပါးပါး ဆုံးတာကလြဲလို႔ အက်ိဳး မယုတ္ႏိုင္ရင္ ရဲရဲ လုပ္သင့္ပါတယ္။ ဂ်ပန္မွာ Self-Confident မရိွလို႔ University မွာ Entrance မေျဖရဲ၊ မလုပ္ရဲ၊ မကိုင္ရဲနဲ႔ ျပန္သြားရတဲ့ လူေတြ ႀကဳံခဲ့ရလို႔ပါပဲ။
ေနာက္ဆုံး တခ်က္ကေတာ့ ျမန္မာမ်ား ေျပာတာကို ခ်င့္ခ်ိန္ၿပီး ယုံၾကည္ဖုိ႔ပါပဲ။ ကၽြန္မသိတဲ့ လင္မယား ၂ ေယာက္ အေမရိကား ေရာက္တာ (၅)ႏွစ္ ျပည့္ၿပီ။ သတင္းစား မဖတ္၊ Internet မၾကည့္ဘဲ သူမ်ားကို ေလွ်ာက္ေမးၿပီး သူမ်ားေျပာတာပဲ ယုံပါတယ္။ အခ်ီႀကီး ထိတာကေတာ့ US Citizen ေလွ်ာက္လႊာကို တင္ဖုိ႔ အရည္အခ်င္း မီွပါလွ်က္ မနာလိုတဲ့ လူေတြက မရဘူး ေျပာလို႔ မေလွ်ာက္ပဲ အေတာ္ၾကာ ေနပါတယ္။ ကၽြန္မနဲ႔ ေတြ႔ေတာ့ ရပါတယ္ ေျပာတာကို မယုံပါဘူး။ မေနႏိုင္တဲ့ ကၽြန္မက Free Consultant Lawyer ထပ္ရွာၿပီး ေမးပါ၊ ရပါတယ္ ေျပာမွ Lawyer ကုိ သြားေမးၿပီးမွ ယုံပါတယ္။ အဲဒါက ကိစၥ တခုထဲပါ။ က်န္ေသာ ကိစၥအမ်ားႀကီးမွာ လုပ္သင့္တာ မလုပ္ဘဲ မနာလုိသူက မရဘူး ေျပာတာနဲ႔ ထုိင္ေနၿပီး အေမရိကားမွာ အဆင္မေျပ ျဖစ္ေနတာ ေတြ႔ရပါတယ္။
အခ်ဳပ္ကေတာ့ ရွိရမဲ့ အရည္အခ်င္းေတြက Good Adaptation and Quick Learning, Strong good Personality, not dependable, self confident and Judgment of Humor ဆိုတာပါပဲ။
၅။ ျမန္မာေတြအတြက္ ႏိုင္ငံျခားက အလုပ္ အခြင့္အလမ္းကေတာ့ သူမ်ားႏိုင္ငံသားထက္ စာရင္ ျမန္မာေတြက ရာခိုင္ႏႈန္း နည္းပါတယ္။ အဓိကက ဘာသာစကားေၾကာင့္ပါပဲ။ ဘယ္ႏိုင္ငံသြားသြား စာေရးစာခ်ီလို အလုပ္မ်ိဳး ရဖို႔ မလြယ္တာ အမွန္ပါပဲ။ ႏိုင္ငံျခား ဘြဲ႔ရျဖစ္လဲ ကုိယ္က ႏိုင္ငံျခားသား ျဖစ္တဲ့အတြက္ ေဒသခံလူေတြကုိ ဦးစားေပးေတာ့ ေနာက္က် က်န္ရပါတယ္။ ကုိယ့္ဘြဲ႔က သူမ်ားထက္သာ၊ (သို႔) ကုိယ္က သူမ်ားထက္ ေတာ္မွ အလုပ္ေကာင္းက ေတာ္ခါ က်ပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ အလုပ္ကို မိတ္ဆက္ေပးႏိုင္မဲ့ လူရိွရင္ေတာ့ ပိုေကာင္းၿပီး ရဖုိ႔ ေသခ်ာပါတယ္။ ဒီေတာ့ Language အားနည္းတဲ့ အတြက္ ေအာက္ေျခသိမ္း အလုပ္ေတြပဲ ရလြယ္ပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ ျမန္မာျပည္က ဘြဲ႔နဲ႔ ဘြဲ႔ရအလုပ္ကို ႏိုင္ငံျခားမွာ ရွာရင္ Language မမွီတာနဲ႔ပဲ မရတာ မ်ားပါတယ္။
၆။ ကၽြန္မကေတာ့ ႏိုင္ငံျခားသြားတာ အနည္းနဲ႔ အမ်ား စြန္႔စားတာျဖစ္တယ္၊ သက္သက္သာသာ မဟုတ္ဘူး၊ အခက္အခဲေတြ ရိွတယ္ ဆိုတာကို အမ်ားႀကီး ေထာက္ခံပါတယ္။ ကုိယ့္ႏိုင္ငံ၊ ကိုယ့္လူမ်ိဳးနဲ႔ ဆက္ဆံရတာေတာင္ အင္မတန္ အခက္အခဲ ရိွတဲ့ ကၽြန္မ အတြက္ကေတာ့ သူမ်ားႏိုင္ငံ၊ သူမ်ားလူမ်ိဳးေတြနဲ႔ ဆက္ဆံ လုပ္ကိုင္ရတာ လြယ္တာ မဟုတ္ဘူး ဆုိတာ ရိွပါတယ္။ ၾကာလာရင္ေတာ့ သူ႔အေၾကာင္း ကိုယ္နားလည္၊ ကုိယ့္အေၾကာင္း သူနားလည္မွ ျပႆနာ နည္းပါတယ္။ ဒါေတာင္ ကုိယ္က ဘယ္ေလာက္အထိ နားလည္ႏိုင္တယ္ေပၚမွာ ျပႆနာ အနည္းအမ်ား ရိွပါတယ္။ မိန္းကေလးေတြ ယဥ္ေက်းမႈ မတူေတာ့ အခက္အခဲ ရိွပါတယ္။
အဆုိးဆုံး ဥပမာေပးရရင္ ၁၉၉၅ ကၽြန္မ ဂ်ပန္ကို ေရာက္ခါစ ေက်ာင္းတက္ဖို႔ ေက်ာင္းေဆာင္မွာ ေနရပါတယ္။ အဲဒီၿမိဳ႔က ေက်ာင္းေဆာင္ေတြက ေရခ်ိဳးခန္းကို Community Center မွာပဲ ရိွပါတယ္။ အေဆာင္တိုင္း၊ အခန္းတုိင္းမွာ လုံး၀ မရိွပါဘူး။ Toilet ပဲ ရိွပါတယ္။ ေရခ်ိဳးခန္းကလဲ ၂မ်ိဳး ရိွပါတယ္။ Shower room အခန္းနဲ႔ OFURO အိုဖု႐ို လို႔ ေခၚတဲ့ ေရေႏြးကန္ထဲမွာ ဆင္းခ်ိဳးရတဲ့ အခန္း ရိွပါတယ္။ လူ ၁၀၀ ေက်ာ္ေနတဲ့ အေဆာင္ေပါင္း ၁၀-၁၅ ေဆာင္က လူေတြက Shower ခန္း (၂)ခန္းပဲ ရိွေတာ့ တန္းစီေစာင့္ရပါတယ္။ တခါ ေရခ်ိဳးဖို႔ (၃)နာရီ ေအးေအးခ်မ္းခ်မ္း ေဆာင္းတြင္းမွာ သံမံတလင္းမွာ ေန႔တုိင္း တန္းစီေစာင့္ရတဲ့ ဒုကၡကို စဥ္းစားၾကည့္ပါ။ အဲဒီလို မေစာင့္ခ်င္ရင္ OFURO အခန္းထဲ လူအမ်ားႀကီးထဲ ၀င္ခ်ိဳးရမွာပါ။ ဒါေပမယ့္ သူတို႔ရဲ့ တင္းက်ပ္တဲ့ စည္းကမ္းက အဲဒီ OFURO ကို ၀င္မယ္ဆိုရင္ တကုိယ္လုံး Nicked ခၽြတ္ၿပီးမွ ၀င္ရပါမယ္။ လူ ရာေပါင္းမ်ားစြာ ေရွ႔မွာ တကုိယ္လုံး ခၽြတ္၀င္ရမဲ့ ကိစၥကို ကၽြန္မ ဂ်ပန္မွာ ၇-ႏွစ္ ေနခဲ့တာေတာင္မွ မလုပ္ျဖစ္ခဲ့ပါဘူး။ ယဥ္ေက်းမႈ မတူတာ ေျပာတာပါ။
၇။ ႏိုင္ငံျခားမွာ ေနထုိင္ စားစရိတ္ကေတာ့ ႏိုင္ငံေပၚနဲ႔ ကုိယ္ေနခ်င္တဲ့ ပုံစံေပၚ မူတည္ၿပီး ကြဲျပားပါတယ္။ ကၽြန္မ သိသေလာက္ ဂ်ပန္နဲ႔ အေမရိကန္ ႏိုင္ငံမွာ ရႏိုင္တဲ့ ၀င္ေငြ ေရးျပပါမယ္။ စြဲမွတ္ထားရမွာကေတာ့ ဘယ္ႏိုင္ငံႀကီးမွာ ေနေန ကုိယ္လုပ္ရတဲ့ လုပ္ခဟာ ေန၊ စားစရိတ္နဲ႔ အနည္းဆုံး ကာမိတယ္ ဆိုတာပါပဲ။ (မေလးရွား၊ အင္ဒိုနီးရွား အေၾကာင္းေတာ့ ကၽြန္မ သိပ္မသိပါ)။
ဂ်ပန္မွာ သာမန္ ေအာက္ေျခသိမ္း အလုပ္ေတြက ယန္း ၇၀၀/ တနာရီ က စပါတယ္။ စက္႐ုံလို ဟာမ်ိဳးမွာဆိုရင္ တနာရီ ယန္း ၁၂၀၀-၁၅၀၀ အထိ ရႏိုင္ပါတယ္။ ၿမိဳ႔ႀကီးေပၚမွာ ေနတာကေတာ့ တိုက္ခန္း တခန္းကို ယန္း သိန္းေက်ာ္ ေပးရၿပီး အားလုံး စုေန၊ စုေပးတာမို႔ တလ ယန္း ၃ ေသာင္း-၅ေသာင္း ကုန္ပါတယ္။ စားတာက ေခၽြတာစားရင္ တလ ယန္း ၂ေသာင္း-၃ေသာင္း ကုန္ပါတယ္။ ပွ်မ္းမွ် ယန္း၁၀၀=တေဒၚလာ နဲ႔ တြက္ပါ။
ေက်ာင္းတက္ရင္ ေက်ာင္းလခက ႏွစ္၀က္ကို ယန္း ၃ သိန္းက ၆ သိန္းအထိ ယူတဲ့ Course အေပၚ မူတည္ပါတယ္။
အေမရိကန္မွာ ေနရင္ေတာ့ ေနတဲ့ ျပည္နယ္အေပၚမွာ မူတည္ၿပီးေတာ့ လစာ နည္းနည္း ကြာပါတယ္။ ဥပမာ New York မွာ တနာရီ ၁၀ေဒၚလာ ရတဲ့ အလုပ္ဟာ နယ္ၿမိဳ႔ေတြမွာ ဒီႏႈန္းျပန္ရဖုိ႔ ခက္ပါတယ္။ New York ရဲ့ အလုပ္သမား ဌာနက သတ္မွတ္ထားတဲ့ အလုပ္သမားေတြရဲ့ အနိမ့္ဆုံး လစာက တနာရီကို 7.5$ ျပ႒ာန္းၿပီးေတာ့ တခ်ိဳ႔ ျပည္နယ္ေတြက အဲဒီထက္ နိမ့္ပါတယ္။
ျမန္မာ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားက အဂၤလိပ္စကား မတတ္ရင္ေတာ့ Laundry အ၀တ္ေလွ်ာ္ဆုိင္မွာ၊ စတိုးဆိုင္မွာ ေနာက္ဖက္က ပစၥည္းျဖည့္တာ၊ ပစၥည္းပို႔တာေတြ လုပ္လို႔ရပါတယ္။ အမ်ိဳးသမီးေတြက နီးစပ္ရာ ကေလးထိန္းတာ တနာရီကုိ ၁၂ ေဒၚလာအထိ ရၿပီး ပွ်မ္းမွ်က တပတ္ကို ေဒၚလာ (၂၅၀) လို႔ ေျပာပါတယ္။ ဒါေတြက အလုပ္လုပ္ခြင့္ ပါမစ္ ရိွရိွ မရိွရိွ လုပ္ႏိုင္တာမ်ိဳးကို ေျပာတာပါ။
New York မွာေတာ့ ေက်ာက္တန္းလို႔ ေခၚတဲ့ Jewelry ကုမၸဏီေတြမွာကေတာ့ အဂၤလိပ္စာ နည္းနည္း နားလည္တဲ့ လူဆိုရင္ေတာ့ ႐ုံးအလုပ္လိုမ်ိဳး (သိ႔ု) ေက်ာက္ေရြးတာမ်ိဳးကုိ တပတ္ ေဒၚလာ ၃၀၀-၅၅၀ အထိ ေပးပါတယ္။ ဒီလို ကုမၸဏီေတြက သူေဌးေတြက သိပ္စည္းကမ္း မရိွဘဲ သူတို႔စားၿပီးသား ပန္းကန္ ေဆးခိုင္းတာ၊ လက္ဖက္ရည္ ေကာ္ဖီကို Microwave ထဲ သြားေႏႊးခိုင္းတာ၊ စားပြဲကို ရွင္းခိုင္းတာ၊ ထမင္းပြဲ ျပင္ခုိင္းတာ၊ အမႈိက္ႀကဳံးတာ ခိုင္းပါတယ္။
အဲ… ေကာင္းတဲ့ အလုပ္ ဆိုတာကေတာ့ အဂၤလိပ္စာ ႏိုင္ႏုိင္နင္းနင္း ေျပာႏိုင္ၿပီဆုိရင္ စာတိုက္မွာဆို တနာရီ ၁၅-၁၆ ေဒၚလာက စပါတယ္။ Daily Store မွာ Cashier ကေတာ့ ၁၀-၁၄ ေဒၚလာ ရိွပါတယ္။ စားေသာက္ဆုိင္ Waitress အလုပ္က တလကို ႏွစ္ေထာင္ ေဒၚလာ၀င္တယ္ ေျပာပါတယ္။
သိပ္ေကာင္းတဲ့ အလုပ္မဟုတ္ေပမယ့္ ကုမၸဏီ႐ုံးေတြမွာ Data outers လို ဘာလိုမ်ိဳးကေတာ့ တႏွစ္ ၃ ေသာင္းေလာက္ ရၾကပါတယ္။ အဲ… ဆရာ၀န္၊ အင္ဂ်င္နီယာ ေတြက အေမရိကန္ လုိင္စင္ရၿပီးရင္ေတာ့ တႏွစ္ကို ေဒၚလာ သိန္းနဲ႔ခ်ီ ၀င္ပါတယ္။
ဂ်ပန္မွာလဲ အလုပ္ေကာင္းရင္ (ဟိုမွာ ေက်ာင္းၿပီးၿပီး) တလကို ယန္း ၂-သိန္းခြဲက ၅-၆သိန္း အထိ ရပါတယ္။ ဂ်ပန္က အလုပ္ေတြက အလုပ္ကေန အိမ္ငွား၊ ေနစရိတ္ ထုတ္ေပးတာမို႔ အေမရိကားထက္ ၀င္ေငြ ပုိေကာင္းပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ Language ေၾကာင့္ လူနည္းစုပဲ လုပ္ႏိုင္ပါတယ္။
အေမရိကားမွာ ေနစရိတ္ကေတာ့ New York မွာ Studio ဆိုတဲ့ အခန္းေတာင္မွ တလ ေထာင္နား ကပ္ေနပါတယ္။ တခ်ိဳ႔ ျမန္မာေတြက အိမ္၀ယ္ၿပီးေတာ့ အခန္းငွားစားေတာ့ ၁၀ေပ ပတ္လည္ အခန္း တခန္းကို ေဒၚလာ ၅၀၀-၆၀၀ ရိွပါတယ္။ စားစရိတ္က တလကို ေဒၚလာ ၂၀၀-၃၀၀ နဲ႔ ရထားစီးခ ေဒၚလာ ၁၀၀ ၀န္းက်င္မွာ ရိွပါတယ္။ သိပ္ေရးရင္ ရွည္မွာ စိုးတာနဲ႔ ဒီေလာက္နဲ႔ ေတာ္ပါရေစ။
၈။ ႏိုင္ငံျခား သြားမယ္ ဆုိရင္ အေသအခ်ာ ျပင္ဆင္သင့္ပါတယ္။ ဥပမာ- ဂ်ပန္သြားမယ္ဆုိရင္ ဂ်ပန္စကားကို လက္လွမ္းမီသေလာက္ သင္ထားပါ။ ဂ်ပန္လူမ်ိဳး အက်င့္စ႐ိုက္၊ လူေနမႈ အေျခအေန ေမးျမန္း စုံစမ္းထားပါ။
တျခားႏိုင္ငံေတြ သြားမယ္ဆုိရင္ အဓိက အဂၤလိပ္စကားကို သင္ပါ။ ေျပာႏိုင္ဆိုႏိုင္ေအာင္ က်င့္ပါ။ ျမန္မာစကားဟာ မဂၤလာဒုံေလဆိပ္က ထြက္တာနဲ႔ အသုံးမက်ေတာ့ဘူး ဆုိတာကို စြဲေနေအာင္ မွတ္ထားဖို႔ပါပဲ။ စီးပြားေရး လုပ္ဖုိ႔ ထြက္မယ္ဆိုတာကေတာ့ ကၽြန္မ သိပ္နားမလည္လို႔ မေရးျပေတာ့ပါဘူး။
ေမးခြန္းကို ေစ့ေအာင္ ေျဖၿပီးပါၿပီ။ အေသးစိတ္ ထပ္မံ သိခ်င္တယ္ဆုိရင္ေတာ့ mmyomyint@yahoo.com ကို Email ပို႔ပါ။ ကၽြန္မ Computer မွာ ျမန္မာ Font မရိွေတာ့ အဂၤလိပ္လုိ ႀကိဳးစား ႐ိုက္ေစခ်င္ပါတယ္။ ဒါမွ မဟုတ္ ျမန္မာလုိ စာရြက္မွာေရး၊ Scan ကူး၊ Attach လုပ္ ပို႔ႏိုင္ပါတယ္။ ကၽြန္မလဲ ေျဖရင္ ဒီလိုပဲ ေျဖမွာပါပဲ။
ဒီစာေလးက ႏိုင္ငံျခား သြားခ်င္သူေတြအတြက္ အနည္းအက်ဥ္းမွ် အေထာက္အကူျပဳမယ္ဆုိရင္ ေက်နပ္ပါၿပီ။
မာလာ။
အမွားျပင္ဆင္ခ်က္…
အထက္ပါပို႔စ္ကို တင္ၿပီး ၂ ရက္အၾကာမွာ မမာလာရဲ့ စာတေစာင္ ထပ္ေရာက္လာခဲ့ပါတယ္။ သူ ပထမ ေပးပို႔လိုက္တဲ့ စာထဲက အခ်က္အလက္မွားတခုကို မသီတာရဲ့ ေထာက္ျပခ်က္အရ ျပန္လည္ ေတြ႔ရိွမိလို႔ ျပန္ျပင္ေပးေစခ်င္တဲ့စာပါ။ မူရင္းအတုိင္းပဲ ကူးယူတင္ျပလုိက္ပါတယ္။ အလုပ္မ်ားေနလုိ႔ တင္ေပးဖုိ႔ တရက္ ေနာက္က်သြားတာ ခြင့္လႊတ္ပါ မမာလာေရ…။
ဦးကလုိေစးထူး
Blogger ထဲပါ ထည့္ထားတဲ့အတြက္၊ ကၽြန္မရဲ့ သိတာေလးေတြ ေ၀မွ်ခြင့္ ရတဲ့ အတြက္ ေက်းဇူးတင္ပါတယ္။ ဒီေန႔မွ ကၽြန္မ ျပန္ၾကည့္မိေတာ့ Thyda ရဲ့ Comment ထဲမွာ ဂ်ပန္ကို Scholarship မေပးေတာ့ဘူး ဆိုတာ ျမင္ရေတာ့မွ ကၽြန္မ ေရးထားတာကို ျပန္ၾကည့္မိေတာ့မွ ကၽြန္မ ေလာႀကီးၿပီး (အေမရိကန္) ဆိုလိုတဲ့ ေနရာမွာ ဂ်ပန္ လို႔ ေရးထားတာေတြ႔ရပါတယ္။ ကၽြန္မ မူရင္းစာ Page 2 အပိုဒ္ (၂) `ဂ်ပန္ ႏိုင္ငံက ေပးတဲ့ အစိုးရ Scholarship ကေတာ့ ေပးတဲ့ ႏုိင္ငံအထဲမွာ ျမန္မာႏုိင္ငံ မပါပါ´ ဆိုတဲ့ စာေၾကာင္းပါ။ ကၽြန္မရဲ့ ဆိုလိုရင္းက `ဂ်ပန္ႏိုင္ငံက ေပးတဲ့ Scholarship အတိုင္း ေကာင္းတဲ့ ေထာက္ပ့ံမႈမ်ိဳးကေတာ့ အေမရိကန္ ႏိုင္ငံက ေပးေပမဲ့ ေပးတဲ့ ႏိုင္ငံထဲမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံ မပါပါ´။ ေလာႀကီးၿပီး အျပည့္အစုံ မေရးဘဲ ထပ္စစ္ေဆးေတာ့မွ သာမန္ လွ်ံဖတ္မိတဲ့ ကၽြန္မရဲ့ အမွားပါ။
ေက်းဇူးျပဳၿပီး အဲဒီစာေၾကာင္းကို မူရင္းရဲ့ ေဘးမွာ ျပင္ဆင္ထားတဲ့ စာေၾကာင္းကုိ စာေရးသူ အမွား ျပင္ဆင္ခ်က္ ဆိုတာနဲ႔ ျပင္ေပးေစခ်င္ပါတယ္။ Thyda ေျပာသလို Information အမွားကို သူမ်ားကို ေပးသလို ျဖစ္မွာမို႔ ကၽြန္မ အရမ္းစိုးရိမ္သြားပါတယ္။ ကၽြန္မမွာ Information အမွားကို သူမ်ားကို ေပးေ၀ခ်င္တဲ့ စိတ္ဓာတ္ လုံး၀မရိွဘဲ ကၽြန္မရဲ့ အေတြ႔အႀကဳံ ဗဟုသုတကုိသာ ေရးသားထားတာ ျဖစ္ပါတယ္။
ေက်းဇူးျပဳ၍ ကၽြန္မရဲ့ အမွားကို ျပင္ဆင္ေပးေစလိုပါတယ္။
ေက်းဇူးတင္စြာျဖင့္
မာလာ
