ဒီေန႔အတြက္ `ေတာ္ရာမွာ ေနရတဲ့အခါ…´ ပို႔စ္ကို ေရွ႔မဆက္ခင္မွာ ဒီပုိ႔စ္ကို က်ေနာ္ ေရးျဖစ္ခဲ့ရျခင္းရဲ့ ရည္ရြယ္ခ်က္ကို အနည္းငယ္ ရွင္းျပခ်င္ပါတယ္။
က်ေနာ္ ဒီပုိ႔စ္ကို ေရးသားရာမွာ အႏိုင္ငံအရပ္ရပ္ကို ေရာက္ေနၾကတဲ့ ျမန္မာ ဒုကၡသည္ေတြ အနက္က တေယာက္တေလေသာ သူျဖစ္ျဖစ္ ဒီပုိ႔စ္ကို ဖတ္မိၿပီးရင္ ကိုယ္ေရာက္သြားတဲ့ ႏိုင္ငံမွာ ကိုယ့္ေျခေထာက္ေပၚ ကုိယ္ ဘယ္လိုမ်ိဳး ယုံယုံၾကည္ၾကည္ ရပ္တည္ရမယ္ဆိုတာကို အခ်က္အလက္ ေ၀မွ်လိုတဲ့ သေဘာသက္သက္သာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဘယ္သူက ဘာေတြလုပ္စားတာ၊ ဘာေတြ ဘယ္လိုျဖစ္တယ္ ဆိုတဲ့ အခ်က္ေတြကို အဓိက မထားခ်င္ပါဘူး။ အဲဒါေတြကို ေဆြးေႏြးျငင္းခုန္ၿပီးေတာ့ က်ေနာ္ ေပးခ်င္တဲ့ မက္ေဆ့ကတျခား၊ ျဖစ္လာတာ တျခား ျဖစ္မွာကို စုိးရိမ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္လည္း ပုိ႔စ္ရဲ့ အစပိုင္းမွာ ဒီပို႔စ္ကို ေရးဖို႔ က်ေနာ္ ခ်ီတုံခ်တုံ ျဖစ္ခဲ့ရတယ္လို႔ ေျပာခဲ့တာပါ။
ကိုယ္နဲ႔ ေရေျမမတူ၊ ယဥ္ေက်းမႈမတူ အထူးသျဖင့္ အရင္က က်င္လည္ခဲ့တဲ့ ပတ္၀န္းက်င္နဲ႔ လားလားမွ မဆုိင္ေတာ့တဲ့ တိုးတက္မႈေတြနဲ႔ အျပည့္ျဖစ္ေနတဲ့ ႏိုင္ငံကို ေရာက္တဲ့အခါမွာ သူတို႔ဆီမွာ လိုက္ေလ်ာညီေထြ ျဖစ္ေအာင္၊ တနည္းအားျဖင့္ ေရျခားေျမျခားမွာ အဆင္ေျပေျပ ေနႏိုင္ေအာင္ ဘာေတြ သိသင့္လဲ ဘာေတြလုပ္သင့္လဲ ဆုိတာကို က်ေနာ္ ေတြ႔မိ၊သိမိ သေလာက္ တင္ျပလိုရင္းဟာ ဒီပို႔စ္ရဲ့ အဓိက ရည္ရြယ္ခ်က္ပါ။
ဒါေၾကာင့္ တျခားေသာ အယူအဆေရးရာေတြ၊ ဒုကၡသည္ဆိုတာက ဘယ္လိုဘယ္၀ါ ဘာညာသာရကာ ဆိုတာေတြကို က်ေနာ္ ျပန္လည္ေဆြးေႏြးမွာ မဟုတ္ေၾကာင္း ေမတၱာရပ္ခံခ်င္ပါတယ္။
***
မမာလာ ပို႔လိုက္တဲ့ သူ႔အေတြ႔အႀကဳံထဲက ဘာသာစကား အခက္အခဲ အေၾကာင္းဖတ္ရေတာ့ အေမရိကန္ ႏိုင္ငံေရာက္ ျမန္မာဒုကၡသည္ေတြရဲ့ ဘာသာစကား အခက္အခဲေၾကာင့္ ေတြ႔ရ၊ႀကဳံရတဲ့ အျဖစ္အပ်က္ေတြကိုပါ သတိရမိပါတယ္။
ဘာသာစကား အခက္အခဲေၾကာင့္ ျမန္မာတေယာက္ေယာက္ အေမရိကားမွာ အလုပ္ေကာင္းေကာင္း မရဘူးလို႔ ေျပာလိုက္ရင္ အဲဒီ ျမန္မာဟာ မ်ားေသာအားျဖင့္ ဒုကၡသည္ တေယာက္ေယာက္ ျဖစ္ေနတတ္ပါတယ္။ ျမန္မာျပည္ကေန ပတ္စ္ပို႔စ္ စာအုပ္နဲ႔ ထြက္လာသူမ်ားကေတာ့ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ အေမရိကန္ကို လာဖို႔အတြက္ အဂၤလိပ္စာကို တီးမိေခါက္မိ အဆင့္ေလာက္ေတာ့ အနည္းဆုံး ေျပာႏိုင္ၾကတာ မ်ားပါတယ္။ ဒုကၡသည္ေတြမွာေတာ့ အဂၤလိပ္စာေျပာႏိုင္ ဆိုႏုိင္သူ ဆိုတာ အင္မတန္ နည္းလွတာေၾကာင့္ ဒီကုိေရာက္တဲ့ အခါမွာ ဒုကၡနဲ႔ လွလွ ေတြ႔ၾကေလသတည္း ျဖစ္ရပါေတာ့တယ္။
အျဖစ္အပ်က္ေလး တခုကို ေျပာျပခ်င္ပါတယ္။
အေမရိကန္ကို ေရာက္ခါစ ျမန္မာ ဒုကၡသည္တေယာက္က သူ႔အိမ္မွာ အိမ္ဖုန္း ရတဲ့အခါမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ အေမရိကန္ ႏိုင္ငံမွာ အိမ္ဖုန္း စတင္တပ္ဆင္ခါစ ဆုိရင္ ဟိုက၊ ဒီက ေၾကာ္ျငာဖုန္းေတြ လာေလ့ ရိွပါတယ္။ အဂၤလိပ္လို နားလည္ တီးမိ၊ေခါက္မိ သူမ်ားကေတာ့ ဖုန္းကုမၸဏီနဲ႔ လွမ္းဆက္သြယ္ၿပီးေတာ့ အဲဒီလုိ ေၾကာ္ျငာဖုန္းေတြကုိ Block အလုပ္ခုိင္းေလ့ ရိွပါတယ္။
ဒီလိုနဲ႔ အိမ္ဖုန္း ရခါစ အဲဒီ ပုဂၢိဳလ္ဆီကို ေၾကာ္ျငာဖုန္းေတြက ခဏခဏ ၀င္လာပါေလေရာ။ အမွန္ေတာ့ သူက အဲဒီဖုန္းေတြထဲက ဘာေျပာတယ္ဆုိတာကို နားမလည္ပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ (ဘာေၾကာင့္မွန္း မသိ) ေျပာသမွ် အားလုံးကို သူက ‘yes, yeah’ နဲ႔ ဒိုင္ခံ ျပန္ေျဖလႊတ္ပါသတဲ့။ ေနာက္ေတာ့ သူ႔အိမ္ေရွ႔ တံခါး၀မွာ အဲဒီၿမိဳ႔ထုတ္ ဂ်ာနယ္ေတြ၊ ေန႔စဥ္ထုတ္ သတင္းစာေတြ တထပ္ႀကီး လာလာထားပါေလေရာ…၊ လကုန္တဲ့ အခါက်ေတာ့ ေဒၚလာ ၂၀၀ ေက်ာ္ ဘီလ္ လာပါသတဲ့…။
တကယ္ေတာ့ ဒုကၡသည္ေတြ အပါအ၀င္ အဂၤလိပ္စကား၊ အဂၤလိပ္စာ အခက္အခဲ ရိွသူေတြအတြက္ ESL (English Second Language) အတန္းေတြက ရိွပါတယ္။ အဲဒီ အတန္းကမွ တဆင့္ Level အဆင့္ဆင့္ တက္ၿပီး ေကာလိပ္ေက်ာင္း ဆက္တက္သူ အေတာ္မ်ားမ်ားလဲ ရိွပါတယ္။
ခက္တာက ေရာက္လာတဲ့ ျမန္မာဒုကၡသည္ အေတာ္မ်ားမ်ားအတြက္ ESL သင္တန္းဟာ ေၾကာက္စရာ ေနရာ၊ ဒါမွမဟုတ္ ပ်င္းရိၿငီးေငြ႔ဖြယ္ အေကာင္းဆုံး ေနရာတခု ျဖစ္ေနတတ္တာပါပဲ။ ဒါေၾကာင့္လဲပဲ အေတာ္မ်ားမ်ားဟာ အလုပ္ရၿပီးတာနဲ႔ တၿပိဳင္နက္ အဲဒီ အတန္းေတြကို ေက်ာခိုင္းလိုက္ၾကပါေတာ့တယ္။ တခ်ိဳ႔ဆိုရင္ေတာ့ သုံးေလးရက္ပဲ သြားတက္ၿပီး ဆက္မတက္ၾကေတာ့ပါဘူး။ အဲဒီ ေနာက္ပုိင္း အက်ိဳးဆက္ကေတာ့ မလိုအပ္တဲ့ ေနရာေတြမွာ ေငြကုန္ရေတာ့တာပါပဲ။
အင္ဒီယားနား ျပည္နယ္မွာဆိုရင္ ကားလုိင္စင္အတြက္ written test သြားေျဖရတဲ့ အခါ အဂၤလိပ္စကား မတတ္တဲ့အတြက္ ဘာသာျပန္အျဖစ္နဲ႔ စကားတတ္သူကို ေဒၚလာ ၁၀၀ ကေန ၁၅၀ အထိ ေပးရတယ္လို႔ သိရပါတယ္။ တကယ္ေတာ့ written test ဆိုတာဟာ ေတာ္႐ုံတန္႐ုံ အဂၤလိပ္စာ ဖတ္တတ္မယ္၊ လမ္းစည္းကမ္း စာအုပ္ကုိ သုံးေလးေခါက္ ဖတ္မယ္ဆိုရင္ ကုိယ့္ဘာသာကုိယ္ အလြယ္တကူ ေျဖလို႔ရႏိုင္တာပါ။
***
ဒီႏိုင္ငံကုိ ေရာက္တဲ့အခါမွာ `ငါေတာ့ အေမရိကန္ ဆိုတဲ့ ႏိုင္ငံကိုေတာ့ ေရာက္ၿပီ။ ေအးေဆး ျဖစ္သြားၿပီ။ ဘာမွ ပူပန္စရာ မရိွေတာ့ဘူး´ လို႔ ေတြးၾကသူေတြဟာ အလုပ္ကိုလဲ ေတာ္႐ုံနဲ႔ မလုပ္ခ်င္တာမ်ိဳးေတြ ေတြ႔ရေလ့ရိွပါတယ္။ အလုပ္မလုပ္လဲ အစုိးရက အငတ္မထားဘူး၊ မိသားစုထဲက လူကုန္ အလုပ္လုပ္ေလေလ အစိုးရက အခြန္ျဖတ္ေလေလ ဆိုတာမ်ိဳး ေတြးၾကတာေတြလဲ ရိွပါတယ္။
ေနာက္တခုကေတာ့ Self-confident ကိစၥပါပဲ။ တခုခုဆိုရင္ ကူညီေပးတဲ့ sponsor က ရိွေနတတ္တာက တခ်က္၊ ျဗဳန္းခနဲ ေျပာင္းလဲသြားတဲ့ လူေနမႈ စနစ္မွာ ဘယ္လိုမွ အံမ၀င္တာ တခ်က္ေၾကာင့္ မိမိဘာသာ မိမိ စူးစမ္း ေလ့လာခ်င္စိတ္ထက္ အကူအညီေပးသူ တေယာက္ေယာက္ကို အၿမဲလိုလို ရွာေဖြေနတတ္တာ ျဖစ္လာပါတယ္။
က်ေနာ့္ အလုပ္ထဲက (က်ေနာ္ စာထဲ မၾကာခဏထည့္ေရးဖူးတဲ့) ကရင္အကိုႀကီး ဆိုရင္ တခါက သူ႔မိန္းမ ေစ်းသြား၀ယ္ရင္းနဲ႔ စက္ဘီးေမွာက္ၿပီးေတာ့ ေခ်ာ္လဲပါတယ္။ လက္ေခ်ာင္းေလး တေခ်ာင္း က်ိဳးသြားပါတယ္။ အဲဒါကို ဘယ္သူ႔ကိုမွ မေျပာဘဲ အိမ္မွာပဲ ပတ္တီးစည္းၿပီး ဒီတုိင္းေနပါတယ္။ ေနာက္တေန႔က်ေတာ့ သူ႔လက္က ေတာ္ေတာ္ႀကီးကို ေယာင္လာေတာ့မွ က်ေနာ့္အိမ္ကို လာပါတယ္။ `စပြန္ဆာဆီကို ဖုန္းဆက္ေပးပါ´ တဲ့။ က်ေနာ္က လက္က်ိဳးတာ `ေဆးခန္း အရင္သြားသင့္တာေပါ့´ လို႔ ေျပာေပမယ့္ `စပြန္ဆာ ကုိ ေျပာတာက ပိုေကာင္းမယ္ထင္တယ္´ တဲ့။
ေနာက္ဆုံး ကုန္ကုန္ေျပာရရင္ သူ႔အိမ္ကို ဘီလ္ေတြ တထပ္ႀကီးလာတာကို သူ႔စပြန္ဆာ မလာမခ်င္း ဒီအတုိင္းထားပါတယ္။ ကုိယ့္သေဘာနဲ႔ကုိယ္ ဘာကိုမွ မလုပ္ရဲ မကိုင္ရဲ ျဖစ္လြန္းေတာ့ တခ်ိဳ႔ေသာ ကုိယ့္လူမ်ိဳး အခ်င္းခ်င္းကပါ သူ႔အေပၚ ႏွိမ္သလိုလို ေက်ာသလိုလို ဆက္ဆံတာ ခံရေလ့ရိွပါတယ္။ အ႐ိုးခံစိတ္ထားေၾကာင့္လဲ ပါမွာပါ။
***
(ေနာက္တပိုင္း ေရးၿပီးရင္ နိဂုံးခ်ဳပ္ပါၿပီ)
7 comments:
i don't know what u mean until now.
I know what you mean very well. But I found many Myanmar people non refugee but have problem in English. Yes they have chance to learn English but they donot not. That is why in NY many non refugee people are not getting good job because of English level. I know refugee donot have chance to learn English. That is Okay with that situation but mean non refugee people.
Marlar
တရုုပ္တန္းကလူေတြကေတာ့ ဘယ္မွမေျပာင္းၾကဘူး
တရုုပ္လိုုဘဲေျပာဆိုုေနလိုု့ရၾကတယ္။
က်န္တဲ့လူေတြကေတာ့က်ရာေနရာမွာေနရတာကိုုး။
အေရးႀကီးတာ အဂၤလိပ္စာသင္ရမယ္။
အစိုုးရသင္တန္းေတြအလကားေပးပါတယ္။
ခေလးေတြက ေက်ာင္းမွာ ကြန္ျမဴနတီေကာလိပ္ေတြမွာ သင္ေပးတယ္။
စပြန္ဆာကိုုအားကိုုးမေနနဲ ့။ အစိုုးရဌာနေတြ၇ွိပါတယ္။
အစိုုရေက်ာင္းေတြ လည္းရွိပါတယ္။
ကားေမာင္းသင္ရန္အေရးႀကီးဆုုံးပါ။
အိမ္မွာလိုုမဟုုတ္ဘူး ဒီႏိုုင္ငံမွာ အလြန္လ်င္ျမန္ ျဖတ္လပ္ရပါတယ္။
လိုုတာရွိ ေအာ္လိုုက္ၾကေနာ္... အိမ္ကေန အေျဖရွာေပးမယ္။
အင္တာနက္နဲ ့၇ွာတတ္ပါတယ္။
ကိုေစးထူး
ျမတ္ႏိုးဘေလာ့ ပီးသြားပီဆိုတာ လာအေၾကာင္းၾကားရင္း
စာအရမ္းေရးေကာင္းတဲ့ ကိုေစးထူးရဲ့ လမ္းညႊန္မွုေတြကို
ခံယူခ်င္ပါတယ္။ ျမတ္ႏိုးဘေလာ့ကို လာလည္ပါေနာ္။
ျမတ္ႏိုးဘေလာ့လိပ္စာက
www.yuyamyatnoe.blogspot.com ပါ။
ေလးစားလ်က္
ျမတ္ႏိုး
Hi Marlar!! A free English lesson for you below.
"I understand what you were trying to say in your article very well. However I found out that many Myanmar people who are non refugee also have problems communicating in English. Yes they have had more chances to learn English but they seem did not do well too. That is why, in NY, many Burmese who are non refugee, are not getting good jobs because of their level of English proficiency. I know refugees might not have chances to learn English before they landed in United States. That is understandable for their situations but mean while non refugee Burmans should have worked harder to be able to speak and write English better."
There are two major problems in overseas Burmese (and other minorities) communities in more affluent countries.
1) New comers are not prepared for challenges in the promised land. They think opportunites will come by while they are waiting at home.
2) Those who arrived earlier, relatively established (to new comers) may try to patronize or exploit or mis inform new comers.
In UK, an Chinese (all Non Indian Asians are called Chinese in UK) student, professional or business traveller might receive the worst treatment from an Asian waitress or waiter in a quite posh restaurant or even some cheap Asian eatries outlets.
In United States, those who have immigrated earlier will de-moralize new comers that without a local education, one will never make it, and will even suggest a Master degree holder with some professional experience to enroll in a community colleges those offer AGTI or Polytechnic level education.
Some tactics for a new immigrant who try to make it in new land to thwart those unwanted insults are to get a good job, to buy a biger house, to drive a better car, to dress well, to groom a superior manners, to fake a native accent, to show off with conspcious spending. But those may not worth to give a shit to fellow Burmese or Asians or blacks or whites as at the end of the day, it is you who matters.
So while new commers should strive hard to improve themselves and their families and friends, seniors should be more supportive and less negative towards new comers. You dont have to let them stay at your home if you worry that you wake up in the middle of the night hearing some noises in your daughter's room, but you can always morally support them and at least dont de motivate them. Afterall you were in their shoes not long ago. Weren't you?
some burmese have been living in united states for 20years,but they dont change their character from burma.They help the new burmese but whenever they need to do something,call them to do .
Post a Comment