အလုပ္ဆိုသည္မွာ…

***

`ေဟး..ထူရိန္း´

အလုပ္ထဲမွာ အာရုံနစ္ေမ်ာေနတုန္းမွာ က်ေနာ့္နာမည္ကို မပီမသနဲ႔ ေခၚေနတဲ့ အသံၾကားလုိ႔ လွည့္ၾကည့္မိေတာ့ အလုပ္ရွင္ ျဖစ္ေနပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ သူက ဆက္ေျပာပါတယ္။

`Take safety glass´

`အင္း..၊ ငါ့ကို ဂရုစုိက္ရွာသား´ လို႔ ေတြးၿပီး ေက်းဇူးတင္မလား စဥ္းစားတုန္းရိွေသး၊ ခပ္တိုးတိုးနဲ႔ သူဆက္ေျပာတဲ့ စကားေၾကာင့္ ဒင္းနဖူးေျပာင္ေျပာင္ကို နံျပားဖုတ္သလို ဖတ္ကနဲ ရိုက္ခ်င္စိတ္ ေပါက္သြားပါတယ္။

`ဟိုးမွာ ေရာက္ေနတဲ့လူက အလုပ္ခြင္ ထိခိုက္မႈ အာမခံ ကုမၸဏီကကြ၊ အဲဒါ အခု မင္းမ်က္မွန္ မတပ္ဘဲ လုပ္ေနတာေတြ႔ရင္ အာမခံေၾကး တုိးေတာင္းမွာ´

ေၾသာ္…။ ေသစမ္း နႏိၵယ။ ျဖစ္ရေလ…။

***

က်ေနာ္ ဒီအလုပ္ခြင္ထဲ ေရာက္ခဲ့တာ တႏွစ္ခြဲေက်ာ္ေလာက္ ရိွပါၿပီ။ တနလၤာေန႔ မနက္ဆိုရင္ ပ်င္းတြဲတြဲနဲ႔ အလုပ္သြားလိုက္၊ ေသာၾကာေန႔ ညေနက်ရင္ေတာ့ သီခ်င္းေလး တညည္းညည္း၊ ေလသံေလး တခၽြန္ခၽြန္နဲ႔ အလုပ္က ျပန္လိုက္နဲ႔ အေရွ႔တုိင္းသား က်ေနာ္ အေနာက္တုိင္းမွာ ဘ၀သံသရာ လည္ေနတာပါ။

အေမရိကန္…တဲ့။ တိုးတက္မႈေတြ၊ ၾကြယ္၀ခ်မ္းသာမႈေတြနဲ႔ လူေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားကို ဖမ္းစားႏိုင္တဲ့ ဒီႏိုင္ငံဟာ `ဟင္းေလးအိုးႀကီး´ လို႔ တင္စားေခၚေ၀ၚရေလာက္ေအာင္ ကမၻာ့ႏိုင္ငံအစုံက လူမ်ိဳးေပါင္းစုံ ေနထုိင္ၿပီး အလုပ္မ်ိဳးစုံ အသီးသီး အသက လုပ္လို႔ ေငြရွာၾကပါတယ္။ အဲဒီ လူေတြထဲက လူတေယာက္ က်ေနာ္ဟာလည္း ပရိေယသန ၀မ္းစာေရးအတြက္၊ ၀မ္း၀ျပန္ေတာ့ ခါးလွေရးအတြက္၊ ဒီထက္ပိုၿပီး ေလာကအလယ္ လူလုံးလွလွ ေနႏိုင္ေရးအတြက္ ေငြရွာရပါတယ္။ အလုပ္လုပ္ရပါတယ္။

က်ေနာ္ အခုလုပ္ေနတဲ့ အလုပ္ရုံကေတာ့ သံမဏိစက္ရုံ တမ်ိဳးပါ။ ကာဗုိဒ္ေတြ၊ သံေခ်ာင္းေတြကို ျဖတ္ရ၊ ေသြးရပါတယ္။ အဲဒီအျပင္ ေသနတ္ေျပာင္းကာေတြကို မူလီတပ္ေပးတဲ့ အလုပ္လဲ လုပ္ရပါေသးတယ္။ အဲဒီေသနတ္ေတြကေတာ့ တခ်ိဳ႔ကို မရိန္းတပ္ေတြ၊ တခ်ိဳ႔ကိုေတာ့ ဘဏ္လုံၿခဳံေရးမွာ သုံးတယ္လုိ႔ သိရပါတယ္။

ဒီက အလုပ္ရွင္ေတြနဲ႔ အလုပ္ရွာေဖြေရး ေအးဂ်င့္ေတြက ျမန္မာ အလုပ္သမားေတြနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ မွတ္ခ်က္ခ်တာ တခုရိွပါတယ္။ `ျမန္မာ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားဟာ အလုပ္အရမ္းေရြးပါတယ္´ တဲ့။ အမွန္ေတာ့ အဲဒါက ျမန္မာတုိင္းေတာ့ ဟုတ္မယ္လို႔ က်ေနာ္မထင္ပါ။ ဒါေပမယ့္ ဒီလို မွတ္ခ်က္ခ်ရတဲ့ အေၾကာင္းရင္းကို က်ေနာ္ လက္လွမ္းမီသေလာက္ မွန္းဆၾကည့္မိပါတယ္။

ဒီႏိုင္ငံကို ေရာက္လာၾကတဲ့ ျမန္မာေတြထဲမွာ ေရာက္လာၾကတဲ့ ပုံစံေတြ မတူၾကပါဘူး။ တခ်ိဳ႔က ေရရွည္ေနမယ့္သူ၊ တခ်ိဳ႔ကေတာ့ ႏွစ္နွစ္တန္သည္၊ သုံးေလးနွစ္ တန္သည္၊ အဲဒီေလာက္ပဲ ေနမယ့္သူ၊ အဲဒီလိုေတြ မတူတဲ့အေပၚမွာ မူတည္ၿပီးေတာ့ ဘယ္အလုပ္ကို လုပ္မလဲ ဆိုတာကို စဥ္းစားၾကပုံ ကြာသြားတယ္လို႔ ထင္မိပါတယ္။ ေရာက္လာတဲ့ ပုံစံ ဘယ္လိုပင္ မတူပါေစ၊ ေတြးေတာပုံတူတာ တခုေတာ့ ရိွပါတယ္။ ဒီႏိုင္ငံရဲ့ အနိမ့္ဆုံး လုပ္ချဖစ္တဲ့ တနာရီ ေျခာက္ေဒၚလာ (ျပည္နယ္အလိုက္ ကြာျခားမႈရိွပါတယ္၊ ဒါက ပွ်မ္းမွ်ပါ) ၀င္ေငြနဲ႔ ၀င္လုပ္ဖို႔ေတာ့ လူတုိင္း လက္တြန္႔ပါတယ္။ အိမ္ငွားခ၊ စားေသာက္စရိတ္၊ သြားစရိတ္/လာစရိတ္၊ ဒါေတြကို ထည့္တြက္ၿပီးေတာ့ အဲဒီလို အလုပ္မ်ိဳးကို ၀င္မလုပ္လိုၾကတာကို အဲဒီလို မွတ္ခ်က္ခ်ေလသလားေတာ့ မသိပါ။ ထားပါေတာ့.. အဲဒါကို။

အလုပ္နဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ေျပာရမယ္ဆိုရင္ေတာ့ အလုပ္ခ်ိန္ကို ေလးစားမႈရိွဖို႔ ဆုိတာကလည္း ေမ့ထားလုိ႔ မရပါဘူး။ ကုမၸဏီအၾကီးအေသး ဘယ္လိုပဲ ကြာပါေစ၊ အလုပ္ရွင္တုိင္းက အလုပ္သမားေတြကို အလုပ္အခ်ိန္ အတိအက် လာတာလိုခ်င္သလို အလုပ္ခ်ိန္ေစ့ရင္လည္း အတိအက်ပဲ ျပန္ရပါတယ္။ အဲ..၊ အခ်ိန္ပို ခိုင္းခ်င္ရင္ေတာ့ အလုပ္သမား ဥပေဒအရ သာမန္လုပ္ခထက္ တဆခြဲ ပိုေပးရပါတယ္။ ဥပမာ၊ သာမန္ခ်ိန္မွာ တနာရီ ဆယ္ေဒၚလာရတဲ့ အလုပ္သမား တေယာက္ကို အခ်ိန္ပုိခိုင္းရင္ အလုပ္ရွင္က တနာရီ ဆယ့္ငါးေဒၚလာ ေပးရပါတယ္။ အဲဒီေတာ့ အလုပ္သိမ္းခ်ိန္ေစ့ေနရဲ့သားနဲ႔ အလုပ္သမားကို အလုပ္ရွင္က ညစ္ပတ္ၿပီး အပိုခိုင္းေနတာမ်ိဳး လုပ္လို႔ မရေတာ့ပါဘူး။

လူတုိင္းမွာ ကိုယ္ေရးရာဇ၀င္ ရိွပါတယ္။ ကုိယ့္ရာဇ၀င္ ကိုယ္လွေအာင္ေရး ဆိုတဲ့စကားဟာ ဒီႏိုင္ငံေရာက္မွ ပိုမွန္ေလေရာ့သလားလုိ႔ တခါတခါ စဥ္းစားမိပါတယ္။ “Work History” ဟာ ဒီႏိုင္ငံက အလုပ္သမားေတြ အတြက္ အလြန္အေရးၾကီးလွပါတယ္။ အလုပ္တခုကို လက္ေၾကာတင္းေအာင္ မလုပ္လို႔၊ ဒါမွမဟုတ္ အလုပ္ထဲမွာ ရန္ျဖစ္လို႔၊ ျပႆနာမ်ားလုိ႔ အလုပ္ထုတ္ခံရၿပီ ဆိုတာနဲ႔ ေနာက္ထပ္ အလုပ္ေကာင္းေကာင္း ရဖုိ႔က ေတာ္ေတာ္ကို မလြယ္ေတာ့ပါဘူး။ အလုပ္ရရင္ေတာင္ လုပ္ခကို အႏွိမ္ခံရေလ့ရိွပါတယ္။

အလုပ္ကို အေၾကာင္းမဲ့ ပ်က္ကြက္ခြင့္ မရိွပါဘူး။ ေနမေကာင္းလို႔ အလုပ္မသြားႏိုင္ရင္ ဆရာ၀န္ ေထာက္ခံခ်က္ ပါရပါမယ္။ အေၾကာင္းမဲ့ အလုပ္ပ်က္ကြက္ရင္ သူသတ္မွတ္ထားတဲ့ အမွတ္ေတြ ရိွပါတယ္။ အဲဒီ အမွတ္ေတြ ကုန္ဆုံးသြားရင္ အလုပ္ထုတ္ခံရပါလိမ့္မယ္။ က်ေနာ့္ အလုပ္မွာေတာ့ အဲဒါနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ကံအားေလ်ာ္စြာပဲ ေပ်ာ့ေပ်ာင္းပါတယ္။ အလုပ္မသြားႏိုင္ရင္ ဖုန္းေလးေတာ့ ဆက္ေပးပါလို႔ အလုပ္ရွင္က နားလည္စြာနဲ႔ ခြင့္ျပဳေပးပါတယ္။

အလုပ္၀င္ၿပီး သုံးလ မျပည့္မခ်င္း အၿမဲတမ္း အလုပ္သမား (Permanent Worker) မျဖစ္ေသးပါဘူး။ သုံးလေက်ာ္လြန္မွသာ အၿမဲတမ္းအလုပ္သမား ျဖစ္ပါမယ္။ အၿမဲတမ္း အလုပ္သမား မျဖစ္ေသးသူမ်ားဟာ Holidays အတြက္ လုပ္ခ မရပါဘူး။ သုံးလ ျပည့္ေျမာက္လို႔ အလုပ္ရွင္က သေဘာေတာ္မက်ရင္လဲ ထုတ္ပယ္ခံရႏိုင္ပါတယ္။ တခ်ိဳ႔ ကုမၸဏီေတြ အဲဒီအခ်က္ကို အသုံးခ်ၿပီး လူလည္က်တတ္တယ္လို႔ ေျပာသံၾကားဖူးေပမယ့္ မ်ားေသာအားျဖင့္ကေတာ့ တကယ္တမ္း အလုပ္လုပ္တဲ့ အလုပ္သမားကို သူတုိ႔ လက္လႊတ္ အဆုံးရႈံးခံေလ့ မရိွပါဘူး။ အလုပ္ခ်ိန္ကလည္း မမွန္၊ အလုပ္ထဲမွာလည္း ပ်င္းတင္းတင္း အလုပ္သမားဆုိရင္ေတာ့လည္း ဘိုင့္ဘိုင္ေပါ့။

တႏွစ္တာအတြက္ ခြင့္ရက္ ငါးရက္ ယူခြင့္ရိွပါတယ္။ ႏွစ္ၾကာလာတာနဲ႔အမွ် ခြင့္ရက္က ကုမၸဏီအေပၚ မူတည္ၿပီး တိုးလာေလ့ရိွပါတယ္။ တကယ္လို႔ အဲဒီ ခြင့္ရက္ေတြကို အနားမယူဘဲ အလုပ္လုပ္ခဲ့ရင္ေတာ့ အဲဒီရက္နဲ႔ ညီမွ်တဲ့ လုပ္ခေငြကို အပိုထပ္ေဆာင္း ေပးေလ့ရိွပါတယ္။ နားခဲ့ရင္လည္း သာမန္အတုိင္း လုပ္ခေပးပါတယ္။

ဒီႏိုင္ငံမွာ လူတရာမွာ ၉၄ေယာက္က ကားတစီးပိုင္တယ္လုိ႔ မွတ္သားရဖူးပါတယ္။ ကားဟာ ဒီႏိုင္ငံရဲ့ လိုအပ္ခ်က္တခုပါ။ ရာသီဥတုအေျခအေန၊ အလုပ္နဲ႔အိမ္ အကြာအေ၀း၊ စတဲ့အခ်က္ေတြေၾကာင့္ ကားတစီးေတာ့ ရိွဖို႔လိုအပ္တဲ့အတြက္ ဒီႏိုင္ငံကို ေရာက္တာနဲ႔ လူေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားဟာ ကားလိုင္စင္ရဖုိ႔ ႀကိဳးစားဖုိ႔ လုိပါတယ္။ ကားမရိွတဲ့အတြက္ လုပ္အားခ ေကာင္းေကာင္းေပးတဲ့ ေနရာကို သြားဖုိ႔ အလွမ္းေ၀းလြန္းလို႔ လက္လႊတ္လိုက္ရသူေတြ ေတြ႔ဖူးပါတယ္။

အေမရိကန္ အလုပ္ရွင္ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားဟာ သူတုိ႔ ႏိုင္ငံသားေတြထက္ ႏိုင္ငံျခားသား အလုပ္သမားေတြကို အသုံးျပဳရတာကုိ ပိုသေဘာက်ေလ့ရိွပါတယ္။ အေၾကာင္းျပခ်က္က ဒီလိုပါ။ အေမရိကန္ ႏိုင္ငံသားစစ္စစ္ေတြက အလုပ္လုပ္ဖုိ႔ထက္ အစိုးရဆီက အေထာက္အပ့ံကို ဘယ္လို ရွာႀကံယူရမလဲ ဆိုတာေလာက္ပဲ စဥ္းစားေနတာ မ်ားလို႔ပါတဲ့။ ဟုတ္မဟုတ္ေတာ့ မသိႏိုင္ပါ။ အဲဒီေတာ့ ႏိုင္ငံျခားသား အလုပ္သမားေတြကို အလုပ္ရွင္ေတြက မွာတာ တခုရိွပါတယ္။ `အဂၤလိပ္စာ၊ အဂၤလိပ္စကားေတာ့ သင္လာပါ´ တဲ့။

တကယ္ေတာ့ ဘယ္ႏိုင္ငံကိုပဲ ေရာက္ေရာက္၊ မိမိေရာက္ေနတဲ့ ႏိုင္ငံရဲ့ ဘာသာစကားကို တတ္ကၽြမ္းဖို႔က အေရးပါလွပါတယ္။ ဘာသာစကားေၾကာင့္ အလုပ္ေကာင္းေကာင္း မရတဲ့ သာဓကေတြ၊ လူလည္က်ခံရတဲ့ သာဓကေတြ မနည္းလွပါဘူး။ က်ေနာ္တို႔ အင္ဒီယားနား ျပည္နယ္ေရာက္ က်ေနာ္တို႔ေရႊေတြထဲမွာ ေရာက္တာ ေလးငါးႏွစ္ၾကာတာေတာင္ အဂၤလိပ္စကားကို မေျပာတတ္ေသးတဲ့ လူေတြ တပုံတပင္ၾကီး ရိွေနတာကို တအ့ံတၾသ ေတြ႔ဖူးပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အိုေကေနၾကတာပါပဲ။ အဲဒီျပည္နယ္က တနာရီကို ခုႏွစ္ေဒၚလာေပးတဲ့ စက္ခ်ဳပ္ရုံမွာ ျမန္မာအလုပ္သမားေတြ ေထာင္နဲ႔ခ်ီၿပီး လုပ္ေနၾကပါတယ္။

အေမရိကန္မွာ ျမန္မာေတြကို ၀င္ေငြေကာင္းေကာင္း ေပးထားတဲ့ `ဆူရွီ´ အေၾကာင္းကိုလဲ ေမ့ထားလို႔ မရျပန္ပါဘူး။ ဂ်ပန္ အစားအစာ တမ်ိဳးျဖစ္တဲ့ ဆူရီွဟာ အေမရိကန္လူမ်ိဳးေတြကို အေတာ္ဆြဲေဆာင္ႏိုင္သလို အေမရိကန္ေရာက္ ျမန္မာေတြကိုလဲ ေငြရေပါက္ ျဖစ္ေစပါတယ္။ အရင္းအႏွီးနည္းေပမယ့္ အပင္ပန္းခံႏိုင္ရင္ အက်ိဳးမ်ားပါတယ္။ ဆူရီွအေၾကာင္း အေသးစိတ္ ေဆာင္းပါးကိုေတာ့ ဒီမွာ ဖတ္ပါ။ တျခားေရးတဲ့လူေတြလည္း ေတာ္ေတာ္ေလး ေရးဖူးၾကပါတယ္။ ဆရာမ ပတၱျမားမိုမိုလည္း ဆူရီွအေၾကာင္းကို မေဟသီမွာ ေရးဖူးတယ္လို႔ ထင္ပါတယ္။

အလုပ္နဲ႔ ဆက္စပ္ၿပီးေတာ့ ဒီႏိုင္ငံရဲ့ အခြန္အတုပ္ ကိစၥကိုလည္း ေမ့ထားလို႔ မရျပန္ပါဘူး။ လူတုိင္းဟာ ေသျခင္းတရားကို ေရွာင္လႊဲလို႔မရသလို ဒီႏိုင္ငံမွာေတာ့ အခြန္ကို ဘယ္သူမွ ေရွာင္လုိ႔ မလြတ္ပါဘူး။ ေစ်း၀ယ္လည္း အခြန္ေပးရ၊ ေစ်းေရာင္းလည္း အခြန္ေပးရနဲ႔ ေနရာတကာ ေပးရတဲ့ အခြန္က အလုပ္လုပ္ခထဲကလဲ ႏႈတ္ယူပါေသးတယ္။ ႏႈတ္ယူပုံ ယူနည္းကလည္း အမ်ိဳးမ်ိဳးအစားစားပါ။ အမ်ားအားျဖင့္ကေတာ့ လူပ်ိဳ/အပ်ိဳ/လူလြတ္ မ်ားဟာ အိမ္ေထာင္ရွင္မ်ားထက္ အခြန္ပိုေပးရပါတယ္။ ကေလးမ်ားမ်ားေမြးထားတဲ့ အိမ္ေထာင္ရွင္မ်ားကေတာ့ အခြန္အခ အေတာ္သက္သာေလ့ရိွပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ပဲလားမသိ၊ ဒီႏိုင္ငံမွာ မိန္းမယူရင္ ကေလးသုံးေယာက္အေမကို ယူရင္ အလုပ္ပိုျဖစ္မယ္လို႔ ရယ္သြမ္းေသြးေလ့ ရိွတာကို ၾကားဖူးပါတယ္။

***

`ကလင္((((((((((((´

ညေနခင္းမုိ႔လို႔လား မသိ၊ အခ်ိန္ေစ့ ေခါင္းေလာင္းသံက နားထဲမွာ ခ်ိဳသာေနပါတယ္။ ေခါင္းေလာင္းသံၾကားတာနဲ႔ ေတာထဲကသစ္ဆြဲတဲ့ ဆင္မ်ားလိုပဲ ေရာက္ရာအရပ္မွာ လုပ္လက္စအလုပ္ကိုရပ္၊ စက္သတ္ၿပီး လက္ေဆးခန္းထဲကို ေလေလးတခၽြန္ခၽြန္နဲ႔ ၀င္ပါတယ္။

အလုပ္ရုံအျပင္ကို ထြက္လိုက္ေတာ့ ေအးျမတဲ့ေလေျပက မ်က္ႏွာကို လာေရာက္ ရိုက္ခတ္တယ္။ က်ေနာ့္ရဲ့ လမ္းကေလးကို လွမ္းေမွ်ာ္ၾကည့္လိုက္ေတာ့ မ်က္ႏွာထား မသာမယာနဲ႔ က်ေနာ့္ကို လြမ္းဆြတ္ေနသေယာင္ေယာင္။

အလုပ္ရုံကို ျပန္လည္ေစာင္းငဲ့ၾကည့္လိုက္ေတာ့ `မင္း၊ ငါနဲ႔ မကင္းႏိုင္ပါဘူးကြာ၊ ေနာက္ေန႔ ျပန္လာရအုံးမွာပါပဲ´ လို႔ ေလွာင္ျပဳံးျပဳံးျပေနတဲ့ သခင္တေယာက္လိုလို ျမင္ေယာင္မိတယ္။ အို..။ ဘယ္လိုပဲျဖစ္ျဖစ္၊ ယေန႔အဖို႔ကေတာ့…။

“Bye buddy, have a good night”

စိတ္နာနာနဲ႔ ဆီးယူတူေမာရိုး ဆိုတာေတာ့ ထည့္မေျပာေတာ့ဘူးဗ်ာ။

***

ကလိုေစးထူး